Đau bụng dưới bên phải: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý hiệu quả

Đau bụng dưới bên phải là một triệu chứng phổ biến, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, từ những vấn đề nhẹ như đầy hơi, khó tiêu đến các tình trạng nghiêm trọng hơn như viêm ruột thừa, sỏi thận. Bài viết của IPD.EDU sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý khi bị đau bụng dưới bên phải, giúp bạn nhận biết và có hướng giải quyết phù hợp.

Nguyên nhân đau bụng dưới bên phải

Đau bụng dưới bên phải có thể xuất phát từ nhiều cơ quan và hệ thống khác nhau trong cơ thể, bao gồm:

• Hệ tiêu hóa:
  • Viêm ruột thừa: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau bụng dưới bên phải, đặc biệt là đau đột ngột và dữ dội.
  • Viêm túi thừa: Tình trạng viêm nhiễm các túi nhỏ lồi ra từ thành ruột già, gây đau âm ỉ hoặc đau quặn bụng.
  • Hội chứng ruột kích thích: Gây đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón.
  • Táo bón: Phân cứng, khó đi ngoài, gây đau và khó chịu ở bụng dưới.
  • Viêm loét dạ dày tá tràng: Có thể gây đau bụng, buồn nôn, nôn.
  • Viêm gan: Gây đau tức vùng hạ sườn phải, có thể lan xuống bụng dưới bên phải.

• Hệ tiết niệu:
  • Sỏi thận: Khi sỏi di chuyển trong niệu quản, có thể gây đau dữ dội từ vùng lưng xuống bụng dưới.
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu: Gây đau bụng dưới, tiểu buốt, tiểu rắt.
• Hệ sinh dục:
  • Ở nữ giới:
    • Đau bụng kinh: Đau bụng dưới vào thời kỳ kinh nguyệt.
    • Viêm vùng chậu: Viêm nhiễm các cơ quan sinh sản, gây đau bụng dưới, sốt, tiết dịch âm đạo bất thường.
    • U nang buồng trứng: Có thể gây đau bụng dưới, đặc biệt là khi u nang vỡ hoặc xoắn.
    • Thai ngoài tử cung: Tình trạng nguy hiểm, gây đau bụng dưới dữ dội, chảy máu âm đạo bất thường.
  • Ở nam giới:
    • Viêm tinh hoàn: Gây đau tức tinh hoàn, có thể lan lên bụng dưới.
    • Xoắn tinh hoàn: Tình trạng cấp cứu, gây đau dữ dội ở tinh hoàn và bụng dưới.
• Các nguyên nhân khác:
  • Thoát vị bẹn: Một phần ruột chui qua điểm yếu ở thành bụng, gây đau, sưng ở vùng bẹn, có thể lan xuống bụng dưới.
  • Chấn thương: Đau bụng dưới do va đập, tai nạn.
  • Bệnh lý mạch máu: Tắc mạch máu cung cấp cho ruột, gây đau bụng dữ dội.

Triệu chứng đau bụng dưới bên phải

Tùy thuộc vào nguyên nhân, đau bụng dưới bên phải có thể có các triệu chứng đi kèm khác nhau, bao gồm:

• Sốt: Thường gặp trong các trường hợp viêm nhiễm như viêm ruột thừa, viêm vùng chậu.
• Buồn nôn và nôn: Có thể xuất hiện trong nhiều trường hợp, đặc biệt là viêm ruột thừa, viêm dạ dày, sỏi thận.
• Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, khó tiêu.
• Rối loạn tiểu tiện: Tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu nhiều lần, tiểu ra máu (trong nhiễm trùng đường tiết niệu, sỏi thận).
• Chảy máu âm đạo bất thường: Có thể gặp trong thai ngoài tử cung, u nang buồng trứng, viêm vùng chậu.

Chẩn đoán đau bụng dưới bên phải

Để chẩn đoán nguyên nhân gây đau bụng dưới bên phải, bác sĩ sẽ:

• Hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng kèm theo.
• Khám lâm sàng, ấn vào vùng bụng để kiểm tra đau và các dấu hiệu khác.
• Chỉ định các xét nghiệm cần thiết như:
  • Xét nghiệm máu: Đánh giá tình trạng viêm nhiễm, chức năng gan, thận.
  • Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra nhiễm trùng đường tiết niệu, sỏi thận.
  • Siêu âm bụng: Quan sát các cơ quan trong ổ bụng, phát hiện các bất thường như viêm ruột thừa, u nang buồng trứng, sỏi thận.
  • Chụp CT hoặc MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về các cơ quan trong ổ bụng, giúp chẩn đoán chính xác hơn.

Cách điều trị 

Điều trị nội khoa (dùng thuốc)

• Thuốc giảm đau: Paracetamol, Ibuprofen có thể được sử dụng để giảm đau tạm thời, nhưng không nên lạm dụng.
• Thuốc kháng sinh: Nếu nguyên nhân là do nhiễm trùng (viêm ruột thừa, viêm vùng chậu, nhiễm trùng đường tiết niệu), bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh phù hợp.
• Thuốc điều trị triệu chứng: Tùy thuộc vào triệu chứng kèm theo, bác sĩ có thể kê thêm thuốc chống nôn, thuốc chống tiêu chảy, thuốc nhuận tràng…
• Thuốc điều trị bệnh lý cụ thể: Nếu đau bụng dưới bên phải do các bệnh lý mạn tính như hội chứng ruột kích thích, viêm loét dạ dày tá tràng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị đặc hiệu cho từng bệnh.

Cách điều trị 

Điều trị ngoại khoa (phẫu thuật)

• Phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở: Thường được chỉ định trong các trường hợp cấp cứu như viêm ruột thừa, thai ngoài tử cung, xoắn tinh hoàn.
• Tán sỏi: Áp dụng cho trường hợp sỏi thận gây đau nếu sỏi không tự đào thải được.
• Các thủ thuật khác: Tùy thuộc vào nguyên nhân, bác sĩ có thể chỉ định các thủ thuật khác như nội soi để chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý đường tiêu hóa.

Các phương pháp hỗ trợ

• Nghỉ ngơi: Giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn, đặc biệt quan trọng trong giai đoạn cấp tính của bệnh.
• Chườm ấm: Giúp giảm đau, thư giãn cơ bụng.
• Chế độ ăn uống: Ăn uống nhẹ nhàng, dễ tiêu hóa, tránh các thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ uống có gas, rượu bia. Uống đủ nước.
• Vật lý trị liệu: Có thể được áp dụng trong một số trường hợp đau bụng dưới bên phải do căng cơ, chấn thương.

Phòng ngừa đau bụng dưới bên phải

Để giảm nguy cơ bị đau bụng dưới bên phải, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Ăn uống lành mạnh, đủ chất xơ, uống đủ nước.
• Tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng hợp lý.
• Tránh căng thẳng, stress.
• Đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn.
• Ở nữ giới, vệ sinh vùng kín sạch sẽ, quan hệ tình dục an toàn.

Đau bụng dưới bên phải có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Nếu bạn gặp phải triệu chứng này, hãy chú ý theo dõi các triệu chứng kèm theo và đi khám bác sĩ nếu cần thiết. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe của bạn.